Interpretatie maakt van taal een kunst, die niet iedereen lijkt te beheersen. Misschien gaat de kwaliteit van het taalonderwijs achteruit, maar ook groepen die tientallen jaren geleden voor het laatst op school hebben gezeten, lijken aangedaan te zijn door deze verloedering. Tenminste, dat vermoeden heb ik, kijkend naar de ‘spoedeisende’ klachten waarmee sommige mensen op de spoedeisende hulp en huisartsenpost verschijnen. Van Dale zegt over spoedeisend: ‘geen uitstel verdragend’ of ‘dringend’. Wat is uw mening daarover in de volgende casus?
Mevrouw A., 32 jaar jong en gezond, heeft al twee weken malaiseklachten. Het begon met koorts, zweten, keelpijn en verstopte bijholtes. Hierbij was ze vermoeid en kortademig bij inspanning. De koorts en pijnklachten zijn grotendeels verdwenen, maar ze ‘kan nog niet helemaal meekomen’ met de fietsclub. Ze gaat naar de huisartsenpost (want tja, ze is wel fit genoeg om geen ziekteverlof te nemen om overdag naar haar huisarts te gaan) en vanwege de inspanningsintolerantie vraagt de huisarts een D-dimeerbepaling aan. Die waarde is marginaal verhoogd. Helaas is het D-dimeer niet alleen een marker voor stollingsactiviteit, maar ook een acute fase-eiwit, en naar verwachting verhoogd bij een (doorgemaakt) viraal infect. Desalniettemin leidt een dergelijke uitslag tot een urenlange analyse op de SEH, waarbij naast het doorlichten van griepklachten met anamnese en lichamelijk onderzoek, uitgebreid lab, X-thorax en uiteindelijk een CT-angio volgt. Behalve een iets verhoogd CRP (dat had u vast al verwacht) en enig expiratoir piepen over de longen, worden er geen afwijkingen gevonden. Hoewel milde bronchiale hyperreactiviteit en postvirale vermoeidheid normaliter moeiteloos door de huisarts worden afgehandeld, is nu een controle bij de longarts met longfunctieonderzoek noodzakelijk. Met een voorgeschreven pufje en poliafspraak verlaat zij het ziekenhuis. Totale kosten van dit traject inclusief controle worden beraamd op 1000 tot 1500 euro, tegenover 9 euro voor een consult bij de huisarts, plus eventueel een paar tientjes voor labonderzoek en een pufje, die patiënte beide zelf mag betalen van het eigen risico.
Dit soort casuïstiek is dagelijkse kost op de spoedeisende hulp. Elk jaargetij heeft zijn eigen varianten, die door middel van een magische urgentie-o-graaf dringend gemaakt worden.
Zo stonden februari en maart in het teken van mensen die maar niet van hun (post)virale griepklachten afkomen en wintersporters die, terug van vakantie en enkele dagen na hun valpartij, nog even een posttraumatische screening wensen. Als men al vijf dagen heeft kunnen doorskiën met een polsletsel, dan kunt u bedenken dat het trauma niet heel erg kan zijn geweest. Of in ieder geval minder belangrijk dan een gemiste dag op de skipas. Wie toch zekerheid wenst, kan bij thuiskomst met een bezoek aan de huisarts en een röntgenfoto voor circa 25 euro laten uitsluiten of er toch sprake is van een breuk. Wordt die op röntgenafdeling niet gezien, dan gaat u terug naar de huisarts. Maar ja, wat doet u als u vrijdagavond terug komt uit Saalbach-Hinterglemm-Leogang-Fieberbrunn, en maandag weer aan het werk moet? Dan gaat u even langs de huisartsenpost, die u doorstuurt voor een foto, die - omdat het buiten kantoortijden is - via een consult op de SEH moet worden beoordeeld. Zelfs zonder breuk, met een drukverbandje terug naar huis en zonder policontrole, kost dit grapje zo’n 250 euro. Het tienvoudige dus.
U hoeft geen overbetaald consultancybureau te hebben om uit te vinden waarom de zorgkosten de pan uit reizen. (Hoewel, mocht u eurotekens in de ogen hebben, dan is een dergelijke carrièreswitch wel aan te raden. Dezelfde Rijksoverheid die uw specialisteninkomen afknijpt vergoedt u dan ineens zonder blikken of blozen torenhoge tarieven). Maar nog belangrijker dan de kosten is de overbelasting van de SEH en huisartsenpost door al deze quasi-spoedeisende problemen. Hierdoor lopen de wachttijden op en is er minder tijd beschikbaar voor mensen met echt dringende klachten. De kwaliteit van de zorg kan hieronder lijden.
De overheid en beroepsgroepen proberen ons hier links en rechts wel bewust van te maken, maar een echt doordringende campagne blijft uit. Een (hogere) eigen bijdrage voor spoedzorg is waarschijnlijk ook geen oplossing, want deze werpt weer ongewenste barrières op bij toch al kwetsbare groepen. Ook als deze afhankelijk zou zijn van de daadwerkelijke urgentie, want op welke gronden, door wie en wanneer bepaal je dat precies? Het blijft lastig. Misschien helpt een crowdcampagne. Ik roep jullie alvast op om aan vrienden, familie (en jezelf) duidelijk te maken: hou de spoedzorg vrij voor de mensen die het echt nodig hebben. Stop de urgentie-o-graaf!